VĂN HÓA LÀ GỐC RỄ
Gia đình tôi có truyền thống gốc Nho giáo, không ai là “doanh nhân”. Thời nay có lẽ nhiều người chỉ nghe qua chứ không còn biết Nho giáo mang ý nghĩa gì.
Bản thân tôi cũng không ngoại lệ, hồi thanh niên tôi cũng rất tăng động như mọi bạn trẻ khác. Tôi quậy quá nên gia đình mới nhắc nhở: Mày có biết nhà mình có gốc gác ra sao không?
Lúc đó mới giật mình … ngơ ngác. Gốc gác của mình là gì?
Học là để tìm về cội nguồn
Thực tế tôi vẫn cảm nhận được điều gì đó khác trong lối sống, trong cách ứng xử của gia đình và xã hội xung quanh. Nhưng có rất nhiều thứ mà tôi thắc mắc nhưng không hiểu được.
Tôi phải tự đi tìm hiểu. Tôi lân lê hỏi han các ông bà, rồi các bác lớn tuổi và được tôn trọng nhất trong họ hàng. Tôi bắt đầu chú ý quan sát nhiều hơn, được lắng nghe những bài học từ người lớn nhiều hơn. Sau này tôi mới hiểu đó là bản chất cốt yếu của chữ “Lễ”.
Rồi dần dần tôi hiểu được cái câu “không có gì lạ” đó mang ý nghĩa gì.
Được nghe kể lại thì ông cố tôi xưa kia là vị quan Phủ lớn trong thời phong kiến. Cụ được khắc tên trong văn bia ở Văn Miếu tại kinh đô. Cụ làm quan lớn nhưng thương dân nên nếp sống giản dị.
Tôi đã được nghe kể nhiều mẩu chuyện từ nhỏ. Như hồi xưa nhà còn có “người ở” để phụ giúp công việc nhà. Nhưng cụ nhà tôi chưa bao giờ xem đó là người ăn kẻ ở bên dưới.
Có hôm cụ bà đi chơi về muộn. Cụ hỏi “chị ở” có gì ăn không, thì nói bà đi chơi không biết chừng nào về nên con ăn trước hết rồi. Cụ bà mới cười rồi tự xuống bếp lục cơm nguội để ăn.
Hồi nhỏ tôi đã được nghe kể nhiều chuyện như vậy, nên cũng được ngấm vào tư tưởng lúc nào không hay.
Nghèo hay giàu?
Từ nhỏ luôn được nghe câu, nhà mình rất nghèo, phải ráng học hành. Lớn lên chút thì thấy … đúng là nghèo thật, nên máu me đi làm “kinh doanh”, chứ thực sự thích học hành nghiên cứu hơn là kiếm tiền.
Làm được chút chút rồi lại đi học để … giỏi hơn. Học chán chẳng thấy giỏi gì hơn, nhưng hiểu mình hơn. Đó là khi bắt tìm hiểu thêm về “gốc gác” của mình, rồi lại thích tìm hiểu lịch sử, văn hóa của dân tộc.
Từ đó tôi hiểu ra thêm nhiều điều. Hóa ra có rất nhiều điều được học mà không biết. Có những điều tưởng như đã biết mà thực sự chẳng biết gì. Và văn hóa mà cha ông để lại cho dân tộc thừa kế là rất … nhiều.
Vậy là chúng ta đang giàu hay nghèo?
